GÓRY ŚWIĘTOKRZYSKIE - TOP 14 ATRAKCJI, KTÓRE WARTO ZOBACZYĆ

Góry Świętokrzyskie to najniższe góry w Polsce i najstarsze w Europie. Nazwa Gór Świętokrzyskich pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze. To idealny kierunek zarówno dla rodzin z dziećmi, jak i dla tych którzy chcą odetchnąć od miejskiego zgiełku. W Górach Świętokrzyskich atrakcji nie brakuje i wierzcie mi nie ma czasu na nudę. Są przepiękne, stosunkowo łatwe i krótkie szlaki, jaskinie, malowniczo położne zamki, ciekawe muzea, oraz urokliwe trasy rowerowe. Góry Świętokrzyskie to świetna opcja na aktywny i rodzinny wypad.

Sami byliśmy bardzo pozytywnie zaskoczeni jak wiele ciekawych miejsc można w tym regionie zobaczyć i jak wiele doświadczyć. Różnorodność i ilość atrakcji sprawia, że każdy znajdzie coś dla siebie, a przy tym nie ma problemu z natłokiem turystów. Mam nadzieję, że po przeczytaniu poniższego wpisu, nabierzecie ochoty na wycieczkę w te okolice. Co można robić w Górach Świętokrzyskich? Poniżej przedstawiam Wam kilkanaście miejsc, które udało nam się odwiedzić, a teraz możemy Wam je pokazać i z czystym sercem polecić.

Kolejność opisywanych miejsc jest losowa. Na dole zamieszczam również mapę, która pomoże Wam zaplanować idealny wypoczynek w Górach Świętokrzyskich.

Co warto zobaczyć w Górach Świętokrzyskich?

Trzy dni, które spędziliśmy w Górach Świętokrzyskich były bardzo intensywne, ale dzięki temu udało nam się poznać wiele niezwykle ciekawych miejsc tego regionu Polski. Znaleźliśmy także wiele atrakcji dla dzieci, choć nie wszystkie są typowymi atrakcjami dla najmłodszych. A więc co warto naszym zdaniem zobaczyć w Górach Świętokrzyskich?

1. Muzeum Wsi Kieleckiej – Park Etnograficzny w Tokarni

Uwielbiamy odwiedzać skanseny i choć widzieliśmy ich już całkiem sporo, to Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni nas oczarowało. To jedno z ciekawszych miejsc w Górach Świętokrzyskich i to właśnie od niego rozpoczęliśmy zwiedzanie tego regionu.

Skansen został powołany do życia w 1976 roku (oficjalnie otworzono go w 1986 roku) w celu ochrony najcenniejszych zabytków architektury drewnianej Kielecczyzny. Park jest realizacją założeń wybitnego etnografa Romana Reinfussa, którego celem było odtworzenie typowego układu osadniczego z różnych części Kielecczyzny. Wybór miejsca nie był przypadkowy, tutejsze ukształtowanie terenu pozwala niemal idealnie odwzorować krajobraz poszczególnych regionów. W Tokarni na ogromnym obszarze znajdziemy kilka sekcji przedstawiających tradycyjne budownictwo różnych subregionów ziemi kieleckiej: region gór świętokrzyskich, wyżynę sandomierską, wyżynę krakowsko częstochowską i nieckę nidziańską.

Niesamowite jest to że wszystkie chałupy, które się tam znajdują są oryginalne. Budynki zostały rozebrane, a następnie deseczka, po deseczce opisane, przywiezione i złożone. Trochę takie lego, ale z oryginalnych i często z bardzo starych części. Choć na pierwszy rzut oka tego nie widać to teren skansenu zajmuje powierzchnie aż 65 hektarów, z czego 20 hektarów stanowią lasy.

Wizyta w Muzeum Wsi Kieleckiej jest jak podróż w czasie, niesamowita lekcja historii i jednocześnie fascynująca przygoda. Nie dość, że teren jest bardzo rozległy, dzięki czemu można naprawdę poczuć się jak podczas spaceru wsią. To w Tokarni udało się zebrać naprawdę pokaźną kolekcję najróżniejszych obiektów i przedmiotów, które pozwalają przenieść się w czasie. Na terenie tego muzeum na świeżym powietrzu znajduje się stała ekspozycja budownictwa wiejskiego, małomiasteczkowego, oraz dworskiego. Można zobaczyć nie tylko wnętrza wiejskich chałup, czy pięknego szlacheckiego dworu, ale również wspaniale odtworzone pomieszczenia apteki, gabinetu lekarskiego, małomiasteczkowego sklepiku, szkolną izbę, czy dom krawca. W chałupach można również zobaczyć ekspozycje dotyczące wielu ginących rzemiosł wiejskich m.in. warsztat stolarza, kowala, gonciarza, plecionkarza i szewca. Wizyta w tym muzeum pozawala także poznać warunki życiowe poszczególnych grup społecznych. To jednak nie wszystko. Na terenie Muzeum znajduje się drewniany kościół, są również wiatraki, oraz drewniane młyny.

Informacje praktyczne:

Skansen znajduje się zaledwie 20 kilometrów od Kielc, w pobliżu S7. Przed wejściem na jego teren znajduje się duży bezpłatny parking. Skansen czynny jest przez cały rok, jednak godziny otwarcia uzależnione są od pory roku.

• listopad – marzec

poniedziałek - niedziela od 9.00 do 15.00 (kasa czynna 8.30 - 14.30)

• kwiecień i październik

wtorek – niedziela od 9.00 do 17.00 (kasa czynna 8.30 - 16.30)

• maj – wrzesień

wtorek – niedziela od 10.00 do 18.00 (kasa czynna 9.30 - 17.30)

W sezonie letnim, w okresie od 01 kwietnia do 31 października normalny bilet kosztuje 20 zł, bilet ulgowy 14 zł, bilet rodzinny (2+1) 46 zł, są też zniżki z kartą dużej rodziny. W sezonie zimowym, w okresie od 01 listopada, do 31 marca normalny bilet kosztuje 13 zł, bilet ulgowy 8 zł, bilet rodzinny (2+1) 30 zł, są też zniżki z kartą dużej rodziny. W poniedziałek wstęp do skansenu jest bezpłatny. Na zwiedzanie skansenu ze względu na bardzo rozległy teren najlepiej przeznaczyć około 3 godzin. Aktualne informacje na temat godzin otwarcia, oraz cen biletów znajdziecie na oficjalnej stronie Parku Etnograficznego w Tokarni.

2. Zamek Królewski w Chęcinach

Zamek Królewski w Chęcinach góruje nad okolicą ze wznoszącej się 360 m n.p.m Góry Zamkowej. To jedna z najpopularniejszych i najchętniej odwiedzanych atrakcji turystycznych Gór Świętokrzyskich. Za sprawą trzech baszt zamek jest dobrze widoczny z drogi ekspresowej S7 i nie sposób go przeoczyć.

Okazałą warownię wzniesiono na planie nieregularnego wieloboku na przełomie XIII i XIV wieku. Władysław Łokietek nadał go biskupowi krakowskiemu Janowi Muskacie, ale kilkanaście miesięcy później, pod pretekstem wykrycia spisku przeciwko władzy królewskiej, cofnął ów przywilej, przejmując tym samym warownię. Po śmierci Łokietka i objęciu warowni przez jego syna – Kazimierza Wielkiego, zamek przez ponad 250 lat był niezdobytą twierdzą.

Na przestraszeni wieków ta okazała warownia pełniła rożne funkcje. W czasach swojej świetności była ośrodkiem życia politycznego i kilkukrotnie odbywały się tam zjazdy rycerskie. Doceniono również jej walory obronne i to właśnie na zamku w Chęcinach Władysław Łokietek zdeponował skarbiec archidiecezji gnieźnieńskiej, w obawie przed najazdem krzyżackim. Zamek służył także jako rezydencja dla wdów królewskich (m.in. królowej Bony), a także jako więzienie dla jeńców krzyżackich po bitwie pod Grunwaldem. Odegrał szczególną rolę podczas wojen z Krzyżakami. To tam koncentrowały się wojska wyruszające na wojnę. Warownia służyła im również jako miejsce do treningu i schronienie przed wrogiem. Podczas potopu szwedzkiego zamek dwukrotnie podpalono, a następnie popadł w ruinę. Podczas I wojny światowej ucierpiała środkowa wieża zamku, wykorzystywana przez żołnierzy rosyjskich jako punkt obserwacyjny. Po II wojnie światowej odrestaurowano wieże, na jednej z nich urządzając punkt widokowy Ogromny wkład w uratowanie zamku wniósł dawny burmistrz Chęcin, Edmund Padechowicz. Przeprowadził on, mimo skromnych funduszy, szereg prac zabezpieczających budowlę przed zupełnym zniszczeniem.

Podczas prowadzonych przez ostatnie lata na Zamku Królewskim w Chęcinach prac rewitalizacyjnych budowla została zabezpieczona w formie „trwałej ruiny” i udostępniona zwiedzającym. Zamek dzieli się na dwie części zamek górny (starszy), który rozciąga się między dwiema okrągłymi basztami, skarbcem i pozostałością po budynku mieszkalnym, oraz zamek dolny (młodszy) z okazałym dziedzińcem, 100 metrową studnią i czworokątną basztą, której lochy kryją niezwykłe tajemnice. Podczas zwiedzania zamku można wejść na dwie z wież, na których znajdują się punkty widokowe. Z góry rozpościera się malowniczy widok na okolicę.

Informacje praktyczne:

Tak jak już wcześniej wspomniałam Zamek w Chęcinach znajduje się niedaleko drogi S7 w miejscowości Chęciny. U podnóża zamku znajduje się duży, darmowy parking, skąd dwiema drogami można dotrzeć do zamku. My proponujemy wejść dłuższą drogą, wzdłuż której ustawione są drewniane rzeźby przedstawiające królów, rycerzy, oraz damy powiązane z historią warowni, a z powrotem zjeść drugą drogą. Zamek czynny jest codziennie przez cały rok, jednak godziny otwarcia różnią się w zależności od miesiąca:

• od kwietnia do września w godzinach od 09:00 do 19:00

• w październiku i marcu od 09:00 do 17:00

• w listopadzie i lutym od 09:00 do 16:00

• w grudniu i styczniu od 09:00 do 15:00

Wstęp na zamek jest płatny. Bilet normalny kosztuje 20 zł, 16 zł bilet ulgowy, a z kartą dużej rodziny bilet kosztuje 12 zł. Zamek w Chęcinach można również zwiedzać z przewodnikiem po wcześniejszej rezerwacji. Na jego zwiedzanie warto przeznaczyć minimum godzinę. Możliwe jest również nocne zwiedzanie ruin. Więcej informacji na temat zwiedzania znajdziecie na stronie zamku.

3. Góra Miedzianka

Góra Miedzianka nazywana świętokrzyskim Giewontem to jeden z najpiękniejszych szczytów w okolicach Kielc i jeden z najlepszych spotów w województwie świętokrzyskim do obserwowania wschodów i zachodów słońca. Góra Miedzianka co prawda nie jest wysoka, bo liczy zaledwie 354 m n.p.m. ale jest najwyższym szczytem Wzgórz Miedziankowskich i góruje nad okolicą. Miedzianka swoją nazwę zawdzięcza znajdującym się tam w przeszłości złożom miedzi. Dziś co prawda złóż już nie ma, ale o zachodzie słońca, góra przybiera piękną miedzianą barwę.

Szlak prowadzący na jej szczyt nie jest długi, a na jego pokonanie należy przeznaczyć około pół godziny. Warto wybrać się na ten krótki spacer, bo ze szczytu Miedzianki roztacza się malowniczy widok na okolicę, a przy odrobinie szczęścia można obserwować panoramę nie tylko na Kielce i Góry Świętokrzyskie, ale także na znajdujące się w odległości ponad 200 km Tatry. Można także stamtąd podziwiać charakterystyczne pole księżycowe, czyli wgłębienia w ziemi, które powstały w wyniku zapadnięcia się szybików górniczych.

Informacje praktyczne:

Miedzianka zalicza się do Korony Gór Świętokrzyskich, tablica z kodem QR, dzięki któremu można wygenerować certyfikat, znajduje się tuż przy Muzealnej Izbie Górnictwa Kruszcowego w Miedziance.

4. Zamek Krzyżtopór w Ujeździe

Ruiny Zamku Krzyżtopór w Ujeździe to niekwestionowana perełka województwa świętokrzyskiego. Jest on jednym z największych i najbardziej niesamowitych zamków w Polsce. Zamek Krzyżtopór został wzniesiony w XVII wieku jako rezydencja wojewody sandomierskiego Krzysztofa Ossolińskiego. Do czasu zbudowania Wersalu żaden Europejski pałac nie mógł dorównywać mu wielkością i majestatem. Warto zaznaczyć, że nie był to typowy zamek obronny, a raczej pałac z funkcjami obronnymi.

W założeniach miał zachwycać i oszałamiać rozmachem. Zamek otoczony wysokim murem miał aż 13tys. m² powierzchni, a jego budowa trwała 23 lata i kosztowała majątek. Jego fundator wydał na niego 30 milionów ówczesnych złotych. Niestety los sprawił, że Ossolińskiemu nie było dane długo nacieszyć się swoją wymarzoną rezydencją. Zaledwie rok po zamieszkaniu na zamku zmarł na febrę, a jego jedyny syn umarł bezpotomnie 5 lat później, podczas powstania Chmielnickiego. Ciężko w to uwierzyć, ale ta imponująca budowla cieszyła się swoją świetnością zaledwie 11 lat. Do ruiny doprowadził ją Potop Szwedzki. Podczas, którego zamek został zajęty przez Szwedów, którzy go całkowicie ograbili, a na koniec spalili. Choć do obecnych czasów zachowały się jedynie ruiny tego niezwykłego zamku, to i tak wciąż jest on niezwykle klimatyczny i robi niesamowite wrażenie. Pomyślcie jaki piękny byłby to zamek gdyby jego pierwotny wygląd zachował się do naszych czasów.

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe to nie tylko imponująca warownia, ale również niezwykły zamek. Krzysztof Ossoliński interesował się magią numerologią, stąd podobno jest w nim symbolika nawiązująca do kalendarza. Mur obronny otaczający zamek ma kształt pięcioramiennej gwiazdy. Według legend zamek miał 365 okien tyle, ile dni w roku, 52 komnaty tyle ile tygodni, 12 wielkich sal balowych tyle ile miesięcy, 7 wież miały odpowiadać siedmiu dniom tygodnia, a cztery narożne baszty odpowiadały czterem porom roku. Nad wejściem do zamku, obok bramy wjazdowej umieszczono symbole tego miejsca, czyli krzyż (symbol wiary i polityki Ossolińskiego), oraz topór (herb rodziny Ossolińskich).

Informacje praktyczne:

Zamek można zwiedzać za dnia indywidualnie lub z przewodnikiem, do wyboru jest kilka tras oznaczonych różnymi kolorami. Można też wziąć udział w zwiedzaniu nocnym z przewodnikiem i pochodniami. Dodatkowo na Zamku Krzyżtopór organizowane są zajęcia edukacyjno-artystyczne dla szkół, nawiązujące do epoki baroku, oraz liczne wydarzenia i inscenizacje historyczne. Więcej informacji znajdziecie na oficjalnej stronie zamku.

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe czynny jest:

• od 1 kwietnia do 31 sierpnia w godzinach od 8.00 do 20.00

• od 1 września do 31 października od 8.00 do 18.00

• od 1 listopada do 28 lutego w godzinach od 8.00 do 16.00

• od 1 marca do 31 marca w godzinach od 8.00 do 18.00

Bilet normalny kosztuje 18 zł, ulgowy 15 zł, jest też bilet dla posiadacza KDR w cenie 13 zł.

5. Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego

Jednym z ciekawszych świętokrzyskich muzeów jest Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi. W tym nowoczesnym, niezwykle ciekawym muzeum zobaczymy multimedialne wystawy, na których w przystępny sposób przybliżona została historia starożytnego hutnictwa. Pokazane zostało jak dawniej przetwarzano rudy żelaza wykorzystując do tego między innymi dymarki. Dodatkowym atutem jest niezwykła realistyczność figur, które spotkacie na ekspozycji. Wystawa jest ciekawa, przepięknie przygotowana i wciągająca, co docenią zarówno dzieci jak i dorośli. Przy muzeum funkcjonuje także Centrum Kulturowo-Archeologiczne w którym znajdują się drewniane chaty starożytnej osady hutników z epoki żelaza W XX wieku w regionie odkryto pozostałości po wielu piecach dymarskich. Jednego z takich odkryć dokonano właśnie w Nowej Słupi, a w miejscu, w jakim istniało wielkie piecowisko, stoi obecnie muzeum.

Muzeum znajduje się nieopodal szlaku z Nowej Słupi na Łysą Górę, i jest znakomitym punktem, od którego można rozpocząć lub na którym zakończyć wycieczkę. Ponadto muzeum organizuje liczne akcje i warsztaty edukacyjne, a także coroczny festiwal “Dymarki Świętokrzyskie”.

Informacje praktyczne:

Muzeum czynne jest codziennie, a godziny otwarcia uzależnione są od pory roku.

• listopad, grudzień, styczeń, luty poniedziałek - niedziela od 9:00 do 15:00

• marzec, kwiecień oraz wrzesień, październik poniedziałek - niedziela od 8:00 do 16:00.

• maj, czerwiec, lipiec, sierpień poniedziałek - piątek od 8:00 do 18:00, sobota - niedziela od 9:00 do 17:00.

Bilet normalny kosztuje 24 zł, a ulgowy 15 zł. Bilet obejmuje zwiedzanie wystawy stałej i Osady Starożytnej. Więcej informacji na temat biletów i godzin pracy można znaleźć na oficjalnej stronie muzeum.

6. Łysa Góra „Droga Królewska”

Nad Górami Świętokrzyskimi dumnie wznosi się szczyt Łysej Góry zwany także Świętym Krzyżem. To najpopularniejszy i drugi co do wielkości masyw w Górach Świętokrzyskich, znajdujący się we wschodniej części pasma Łysogór. Choć Święty Krzyż mierzy zaledwie 595 m n.p.m., to jest niekwestionowanym symbolem całego regionu. Niezalesione partie pokrywają rumowiska skalne zwane gołoborzami, a niższe tereny porasta bór jodłowy, będący częścią Puszczy Jodłowej. To także miejsce, w którym według legend raz w miesiącu, w czwartki, w czasie nowiu księżyca spotykały się miejscowe diabły i czarownice. Podczas swych zlotów zwanych sabatami odprawiały na nim tajemne gusła, tańce i piekielne zabawy.

Na górę prowadzi kilka szlaków o różnym poziomie trudności. Najłatwiejsze podejście zaczyna się w Hucie Szklanej i prowadzi drogą asfaltową. Szlak ten nazywany jest Drogą Przewodników Świętokrzyskich i można na jego trasie skorzystać z podwózki meleksami. Z Huty Szklanej na szczyt Łysej Góry można też dotrzeć znakowaną na niebiesko ścieżką edukacyjną. Dużo ciekawszą opcją jest szlak na Święty Krzyż Drogą Królewską z Nowej Słupi, który jest jednym z najstarszych szlaków na szczyt. W XV wieku przemierzał go sam Władysław Jagiełło przed Bitwą pod Grunwaldem, ponieważ znajdujące się na szczycie sanktuarium było wówczas najważniejszym w Polsce. Szlak ma około 2 kilometry, a wejście bukowo-jodłowym lasem jest bardzo przyjemne i zajmuje około godzinę. Na szlaku, po drodze miniecie wyrzeźbione w drewnie stacje drogi krzyżowej, która zaczyna się przy kościele w Nowej Słupi. Na wierzchołku góry znajduje się Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego, oraz Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Naszym zdaniem najlepszą opcją i najbardziej urozmaiconą jest połączenie obu tras. Zdobycie Łysej Góry od strony Nowej Słupi, a następnie zejście do Huty Szklanej i za złotówkę powrót busem do Nowej Słupi. Busy kursują 7 razy dziennie przez 7 dni w tygodniu, w tym w święta.

7. Sanktuarium na Św. Krzyżu

Już od pradawnych lat Łysa Góra, była miejscem pogańskiego kultu, a obecnie jest to jedno z ważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Polsce. Na szczycie wzgórza w XII wieku powstał klasztor, którego pierwszymi misjonarzami byli benedyktyni, a obecnie opiekują się nim misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej. Obecny klasztor został zbudowany pod koniec XVIII wieku, a w jego wnętrzach przechowywane są Relikwie Drzewa Krzyża Świętego, jakie możemy zobaczyć w pięknie ozdobionej freskami kaplicy Oleśnickich. Na terenie klasztoru można bezpłatnie zajrzeć na niewielką Wystawę Misyjną. Znajdziemy na niej mnóstwo pamiątek z wypraw zakonników do Afryki, Azji, czy Ameryki. W podziemiach znajdują się krypty, w których spoczywają benedyktyni, a także mumia księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. Strój, który ma na sobie jest współczesny, został przygotowany na potrzeby filmu „Ogniem i mieczem” i był noszony przez aktora grającego księcia. Po zakończeniu zdjęć mumię "ubrano" w ten kostium. Mimo że mumię uznaje się za ciało księcia, to jednak nie jest to na 100% pewne. Faktem jest, że został on pochowany na Świętym Krzyżu, a ciało w krypcie jest z czasów, w których żył. Niestety nie ma zgody na wykonanie badań DNA, które pozwoliłyby uzyskać całkowitą pewność. Będąc W Sanktuarium na Św. Krzyżu polecam także wybrać się na taras wieży widokowej, z której roztacza się przepiękna panorama na Góry Świętokrzyskie.

Informacje praktyczne:

Klasztor otwarty jest codziennie od 9:00 do 17:00, w sezonie letnim do 20:00. Wstęp do krypt, oraz na wieżę widokową jest płatny. Istniej również możliwość zwiedzania klasztoru z przewodnikiem, które należy wcześniej umówić.

8. Platforma widokowa na Gołoborze

Gołoborza są niezwykłym przyrodniczym skarbem Gór Świętokrzyskich i jednym z ich znaków rozpoznawczych. To charakterystyczne rumowisko skalne, które tworzą nietypowe skały, kształtem przypominają rombościany. Ludowa nazwa “gołoborze” oznacza po prostu obszar goły od boru, czyli niezalesiony. Głównym czynnikiem warunkującym ich powstanie były procesy mrozowe, które skutkowały rozpadem blokowym skał. Największe świętokrzyskie gołoborze znajduje się na północnym stoku Łysej Góry i zajmuje prawie 4 hektary powierzchni. To tam spojrzycie z platformy widokowej na skały mające pół miliarda lat, bo gołoborza świętokrzyskie powstały w wyniku wietrzenia późnokambryjskich piaskowców kwarcytowych. Największe gołoborza na ziemiach polskich występują w Karkonoszach. Choć to nie jedyne miejsce, w których spotkacie je w Polsce. Nieco mniejsze znajdują się w Rudawach Janowickich (Skalnik), Górach Bystrzyckich (Wolarz), Górach Kamiennych (Suchawa), Masywie Śnieżnika, na Babiej Górze i w Bieszczadach (grehot). Z miejscem tym związane są liczne legendy, między innymi o odbywającymi się tam sabatami czarownic.

9. Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego

Również na Świętym Krzyżu w budynkach klasztoru, a dokładniej w dawnym więzieniu możemy zwiedzić Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Wizytę w muzeum rozpoczynamy od sali w której możemy obejrzeć makietę współczesnego krajobrazu terenu Parku i jego okolic, oraz makietę przedstawiającą pierwotny krajobraz, zanim człowiek zaczął ingerować w miejscową przyrodę.. W kolejnej Sali została przedstawiona historia osadników, którzy zajmowali się w Górach Świętokrzyskich hutnictwem żelaza i szkła. W dalszej części wystawy możemy zapoznać się z geologicznymi i paleontologicznymi dziejami Gór Świętokrzyskich począwszy od paleozoiku, poprzez mezozoik i kenozoik. Poszczególne okresy prezentowane są w formie podświetlonych plansz, modeli wymarłych zwierząt, ich skamieniałości, oraz śladów utrwalonych w skałach. W kolejnej części wystawy wędrujemy przez ekosystemy leśne Świętokrzyskiego Parku Narodowego, gdzie możemy zajrzeć do tajemniczych zakamarków lasu i zobaczyć z bliska jego mieszkańców, czyli wilki, jelenie, czy dziki. Możemy również poznać przyrodnicze skarby Puszczy Jodłowej i wyjątkowe gołoborza. Duże wrażenie robią modele wymarłych zwierząt, które miliony lat temu zamieszkiwały te ziemie. W muzeum poznajemy też etapy ochrony parku narodowego, jaki powstał ponad 70 lat temu.

Informacje praktyczne:

Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego PN możemy zwiedzać codziennie od 1 maja do 30 września w godzinach 9:00-17:00. Natomiast od października do kwietnia muzeum jest czynne w dniach wtorek - niedziela 9:00-16:00. Dla osób posiadających bilet do Świętokrzyskiego Parku Narodowego wstęp jest bezpłatny.

10. Średniowieczna Osada W Hucie Szklanej

Znajdująca się u podnóży Łysej Góry Osada Średniowieczna w Hucie Szklanej to miejsce, którego nie można pominąć będąc w Górach Świętokrzyskich. Miejsce to pozwala przenieść się do czasów średniowiecza i przekonać się jak w tamtych czasach wyglądało życie w wioskach. Z czym na co dzień borykali się mieszkańcy osad, jak jedli, w co wierzyli i w jakich warunkach żyli. Przekraczając bramy osady, przenosimy się kilka wieków w przeszłość. W żywym skansenie czarownica podaruje Ci miotłę, na której wyruszysz w niezwykłą podróż do drewnianej chaty kowala, szewca, wikliniarza, tkaczki, garncarki i zielarki. Średniowieczni rzemieślnicy nauczą Cię metod rozniecania ognia miechem, wyplatania troczków, lepienia garnków z gliny, przygotowywania ziołowych naparów i przepysznych podpłomyków. To żywa lekcja historii, barwnie przedstawiona przez ludzi z prawdziwą pasją. To fantastyczne miejsce dla całych rodzin i z pewnością raj dla młodych miłośników historii. W osadzie organizowane są różne warsztaty i pokazy m. in. tkackie, garncarskie, zielarskie. Ponadto wioska stanowi bazę infrastrukturalną dla gry terenowej "Kraina Legend Świętokrzyskich" odwołującej się do lokalnych legend, ukazujących słowiańską mitologię i ich pozostałości w obecnych zwyczajach.

Informacje praktyczne:

Średniowieczna Osada w Hucie Szklanej znajduje się przy czerwonym szlaku na Święty Krzyż, czyli tuż przy granicy Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Na krańcu wsi jest dość duży płatny parking (15 zł za samochód osobowy). Stąd do osady mamy zaledwie 200 metrów. Osada jest czynna codziennie w miesiącach kwiecień-listopad w godzinach 10:00-18:00. Natomiast w sezonie zimowym tylko w weekendy od 10:000 do 16:00. Bilet normalny kosztuje 14 zł, ulgowy 12 zł. Na spacer po tym wyjątkowym miejscu najlepiej zarezerwować około godzinę czasu. Osadę możesz zwiedzić również ze swoim czworonożnym przyjacielem. Więcej informacji na temat zwiedzania Średniowiecznej Osady znajdziecie na ich stronie.

11. Osiołkowo - farma z osiołkami w Baszowicach

Farma z osiołkami znajdująca się w wsi Baszowice to wyjątkowe miejsce prowadzone z wielką pasją i miłością do tych cudownych zwierząt. Podczas trwającej około godzinę wizyty w Osiołkowie Lea miała okazję nakarmić marchewką i trawą osiołka o wdzięcznym imieniu Coco, a także wyczesać go, przytulić, pogłaskać, a nawet na nim się przejechać. Moim zdaniem to miejsce warte odwiedzenia, szczególnie jak podróżujemy z dziećmi. Miejsce to prowadzi małżeństwo Ania i Piotr, którzy z pierwszymi trzema osiołkami przywędrowali na piechotę aż z Francji. Droga zajęła im trzy miesiące. Obecnie ich hodowla liczy 8 osiołków (samych samców). Ania uraczyła nas sympatyczna rozmową o osiołkach, o których opowiadać może godzinami, a opowieści te są bardzo interesujące. Dzięki nim wiele dowiedzieliśmy się na temat tych zwierząt i jak wielką moc terapeutyczną posiadają. Okolica jest niezwykle malownicza i spokojna. Dookoła łąki, rzeczka, oraz szumiący w oddali las sosnowy. A jeśli chcecie spędzić więcej czasu z osiołkami to jest też taka możliwość. Oprócz osiołków jest też całoroczna eko jurta, w której można na jakiś czas zamieszkać.

By móc odwiedzić farmę i pobyć nieco z osiołkami trzeba umówić się wcześniej na spotkanie, można to zrobić telefonicznie, bądź mailowo. Wszelkie informacje znajdziecie na ich stronie tutaj.

12. Łysica

Łysica nazywana też Górą Świętej Katarzyny, jest najwyższym szczytem Gór Świętokrzyskich mierzącym 612 m n.p.m, a jednocześnie najniższym szczytem Korony Gór Polski. Znajduje się w zachodniej części Łysogór, na południowy wschód od wsi Święta Katarzyna i jest obszarem chronionym przez Świętokrzyski Park Narodowy. Szczyt posiada dwa oddalone o kilkaset metrów wierzchołki. Wschodni wyższy wierzchołek, nazywany Skałą Agaty lub Zamczyskiem, wznosi się na wysokość 614 m n.p.m, oraz nieznacznie niższy wierzchołek zachodni (613 m n.p.m.), na którym znajduje się replika pamiątkowego krzyża z 1930 roku. Oba wierzchołki są zalesione, choć można znaleźć też miejsca z ciekawymi widokami na okolicę. W okolicach szczytu znajdziemy również gołoborza, a także niewielkie torfowisko. Szlak nie jest wymagający, a przejście go w obie strony zajmuje około 1,5 godz.

Niezwykle ciekawym miejscem, jakie mijamy wędrując szlakiem na Łysicę jest źródełko i kapliczka św. Franciszka. Co ciekawe, woda w źródełku nigdy nie zamarza, a według wierzeń ma również moc uzdrawiania. Trasę uatrakcyjniają tablice edukacyjne ścieżki przyrodniczej z ciekawostkami z okolic i z Gór Świętokrzyskich. Dzięki nim zmierzając na Łysicę możemy dowiedzieć się wielu ciekawostek i dodatkowo zaciekawić nimi dzieci. Szlak na Łysicę prowadzi częściowo drewnianymi kładkami, a im wyżej wchodzimy, tym więcej na szlaku pojawia się wielkich bloków skalnych. Na szczycie mamy okazję zobaczyć drugie największe gołoborze w Polsce.

Informacje praktyczne:

Łysica zalicza się do Korony Gór Świętokrzyskich, tablica z kodem QR, dzięki któremu można wygenerować certyfikat znajduje się przy krzyżu na szczycie góry.

13. Sabat Krajno – Park Rozrywki i Miniatur

Park Rozrywki i Miniatur “Sabat Krajno” leżący u stóp Łysej Góry, to kolejna ciekawa atrakcja dla rodzin z dziećmi. Znajdziecie tam park miniatur z 60 wiernie odwzorowanymi budowlami i cudami natury. Jakby tego było mało to na terenie kompleksu znajduje się również park linowy, park rozrywki, dmuchańce, kino 6D, a zimą funkcjonuje tam najdłuższy w centralnej Polsce stok narciarski z wyciągiem, szkółką i wypożyczalnią sprzętu.

14. Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach

W Kielcach przy placu Wolności 2, w pięknym XIX- wiecznym budynku dawnych hal targowych znajduje się Muzeum Zabawek i Zabawy, które powstało w 1979 roku początkowo jako Muzeum Zabawkarstwa. Miejsce robi spore wrażenie zarówno na dorosłych dla których to mała podróż sentymentalna do czasów dzieciństwa, jak i na dzieciach dla których muzeum jest prawdziwym rajem. W środku znajdziemy kilka tysięcy fascynujących eksponatów, które pozwolą nam zrozumieć, jak kiedyś wyglądały popularne zabawki i jak zmieniały się na przestrzeni lat. Muzeum posiada ogromną kolekcję zabawek zarówno historycznych, jak i współczesnych. Na zwiedzających czeka 5 stałych wystaw: Miasto Zabawek, Bohaterowie polskich animacji, Zatkało kakao?, Świat Modeli i Zabawajki. Na których można obejrzeć m.in. lalki z całego świata, zabawki historyczne i ludowe, zabawki współczesne, modele samolotów, statków, samochodów, kolejkę elektryczną i marionetki teatralne. Najstarszym eksponatem w tym bajkowym świecie jest niemiecka lalka woskowa wyprodukowana w końcu XVIII w.

Informację praktyczne:

• Muzeum Zabawek i Zabawy czynne jest wtorek-niedziela od 9:00 do 17:00

• Bilet normalny kosztuje 22 zł, ulgowy (uczniowie, studenci, nauczyciele, emeryci i renciści) 11 zł.

15. Muzeum Minerałów i Skamieniałości

Jednym z ciekawszych muzeów mineralogicznych w Polsce jest Muzeum Minerałów i Skamieniałości w Świętej Katarzynie. To miejsce stworzone z pasji do ziemi i umiłowania do minerałów. Placówka prezentuje prywatną kolekcję ponad tysiąca minerałów, kamieni szlachetnych, skamieniałości, a nawet meteorytów. Eksponaty pochodzą z wielu miejsc świata i prezentowane są na pięciu salach ekspozycyjnych. Nie zabrakło na nich minerałów pochodzących z Gór Świętokrzyskich, w tym najsłynniejszego – krzemienia pasiastego. Jest to kamień, który występuje tylko w jednym miejscu na kuli ziemskiej – na północnych obrzeżach Gór Świętokrzyskich. Dla zwiedzających przygotowano ponadto bogate opisy, pozwalające poszerzyć wiedzę na temat oglądanych okazów. Przy muzeum funkcjonuje pracownia jubilerska i szlifiernia. Placówka prowadzi także sklep stacjonarny i internetowy “Tajemnice Klejnotów”.

Wstęp do muzeum kosztuje 15 zł bilet normalny i 10-12 zł bilet ulgowy. Więcej informacji na temat muzeum znajdziecie na jego stronie.

Gdzie nocować w Górach Świętokrzyskich?

Góry Świętokrzyskie posiadają bogatą bazę noclegową, w której każdy znajdzie coś dla siebie. Są hotele, przytulne pensjonaty, domki, oraz kwatery prywatne. Podczas naszego pobytu w Górach Świętokrzyskich zatrzymaliśmy się w Siedlisku Carownica Wellness & SPA położonym w niewielkiej odległości od Świętokrzyskiego Parku Narodowego. To miejsce położone z dala od zgiełku, ale blisko natury. To idealne miejsce zarówno do wypoczynku, jak i świetna baza wypadowa do odkrywania Gór Świętokrzyskich.

W Siedlisku Carownica na ponad 2-hektarowej działce na gości czeka 11 całorocznych, ocieplonych, drewnianych domków: 4 piętrowe z sauną i kominkiem, oraz 7 parterowych ogrzewanych elektrycznie. A także 6 domków glampingowych z sauną i kominkiem ustawionych wśród drzew. To idealna baza noclegowa dla rodzin z dziećmi, bowiem dzieci mają tam mnóstwo atrakcji i miejsca do zabawy. W strefie Wellness i SPA znajdziecie prawdziwą Ruską Banię opalaną drewnem, Chatę Solną z 3 tonami soli himalajskiej, Gorącą beczkę. A dla odważnych jest też Zimna beczka. Obok znajduje się zadaszone miejsce na ognisko. Więc po odpoczynku w SPA można dalej relaksować się przy ognisku piekąc kiełbaski. Więcej informacji znajdziecie na stronie internetowej Siedliska Carownica.

Gdzie zjeść w Górach Świętokrzyskich?

Świętokrzyskie możemy zwiedzać również pod kątem kulinarnym, kosztując pysznych regionalnych smakołyków. Region świętokrzyski słynie z wielu smacznych potraw, a najbardziej popularną z nich jest zalewajka świętokrzyska. Ciekawym daniem są również pyzy zwane golasami, czy też mięsne męcybuły. To co wyróżnia wymienione poniżej restauracje, to pyszne jedzenie, oraz ogromne porcje. Gwarantuję Wam, że nie wyjedziecie z nich głodni.

Karczma Izba Dobrego Smaku w Hucie Szklanej

Przy samym wejściu do Osady Średniowiecznej w Hucie Szklanej znajduje się Karczma Izba Dobrego Smaku. Jest ona członkiem sieci „Dziedzictwo Kulinarne Świętokrzyskie” i otrzymała certyfikat potwierdzający przynależność do Szlaku „Świętokrzyska Kuźnia Smaku”. Wystrój, obsługa, nawet nazwy potraw nawiązują do historii, legend i tradycji regionu. W karczmie Izba Dobrego Smaku w Hucie Szklanej zjedliśmy tradycyjną, wiejską zupę - przepyszną zalewajkę świętokrzyską, czyli żurek podawany z ziemniakami, grzybami i jajkiem. Ja wybrałam zbójnicki placek z tartych ziemniaków z sosem z grzybów leśnych. Janusz wybrał jadło dla chłopa czyli schab panierowany zapieczony z serem, z plastrami wędzonego boczku, smażoną cebulą, ogórkiem kiszonym, opiekanymi ziemniakami, oraz surówką. Lelci wzięliśmy jadło dla dziatwy, czyli panierowany filet z kurczaka, z frytkami i surówką. Cóż będziemy się tu rozpisywać po prostu palce lizać!

Smaczna Chatka w Świętej Katarzynie

To klimatyczne miejsce z kuchnią rodem z Gór Świętokrzyskich. W Smacznej Chatce skosztowaliśmy świętokrzyski klasyk czyli zalewajkę świętokrzyską ,oraz pyzy z mięsem zwane męcybuły, a Lelcia wybrała pyszne naleśniki z serem, owocami i czekoladą. Smaczna Chatka to miejsce, które warto odwiedzić. Wszystkie dania były świeże i smaczne, a ceny jak na obecne czasy bardzo przystępne. Sądząc po ilości gości miejsce jest dość oblegane. Świetna lokalizacja, smaczna kuchnia i duży wybór lokalnego piwa sprawiają, że z czystym sumieniem możemy polecić to miejsce na obiad Górach Świętokrzyskich.

Kuźnia Smaków

Kuźnia Smaków znajduje się bezpośrednio przy parku etnograficznym Muzeum Wsi Kieleckiej. To przepiękne miejsce, z klimatyczna salą, przepysznym jedzeniem, oraz przesympatyczną obsługą. Zjedliśmy tam pyszną zupę z pieczonych buraków, oraz zalewajkę świętokrzyską, a na danie główne zajadaliśmy się wyśmienitymi pierogami.

La Baguette

Warta polecenia jest też La Baguette Chęciny. Znajduje się przy parkingu, u podnóża Zamku Królewskiego w Chęcinach. Zjedliśmy tam pyszny obiad, a na deser super ciacho i kawę. Pierogi z serem i miętą polane musem truskawkowym to prawdziwe mistrzostwo smaku. Wybór w menu jest całkiem spory i mieliśmy problem, na co się zdecydować. Ciasta jakie zjedliśmy tu na deser również były wyśmienite. Tarta z malinami i mascarpone, mniam!! To znakomita miejscówka na posiłek po zwiedzaniu zamku. W weekendy w restauracji zjecie tez dania z grilla.

Gospoda ECHA LEŚNE w Występie

Choć tym razem nie odwiedziliśmy gospody Echa Leśne to chciałam aby znalazło się w tym zestawieniu, gdyż praktycznie za każdym razem odwiedzamy to miejsce na trasie z Krakowa do Warszawy. Mieści się ona przy S7, a więc przy samej trasie. Mogę Wam gwarantować, że zjecie tam pysznie. My chyba już spróbowaliśmy większości dań z ich karty. Szczególnie polecam zupę borowikową, pierog ruskie, oraz pstrąga z pieca.

Góry Świętokrzyskie odkrywaliśmy na zaproszenie Lokalnej Organizacji Turystycznej "Góry Świętokrzyskie". Bardzo dziękujemy za zaproszenie i możliwość pokazania naszym czytelnikom jak bardzo ciekawy jest i różnorodny rejon Gór Świętokrzyskich.