ZAMEK KRZYŻTOPÓR W UJEŻDZIE - NAJPIĘKNIEJSZE PAŁACOWE RUINY W POLSCE.

Ruiny Zamku Krzyżtopór w Ujeździe to niekwestionowana perełka województwa świętokrzyskiego. Jest on jednym z największych i najbardziej niesamowitych zamków w Polsce. Ruiny tego potężnego zamku wprawiają w zachwyt, a pełne tajemnic legendy opowiadają o jego potędze i wyjątkowych wnętrzach. To budowla wobec, której nie sposób przejść obojętnie. Uwielbiam odwiedzać takie miejsca i wyobrażać sobie jak wyglądały w latach świetności, jak tętniły życiem.  Zabieram Was dziś na spacer po najpiękniejszych pałacowych ruinach w Polsce.

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe

Historia zamku Krzyżtopór

Zamek Krzyżtopór został wzniesiony w XVII wieku jako rezydencja wojewody sandomierskiego Krzysztofa Ossolińskiego.  Przez moment był on największym zespołem pałacowym w Europie – miał ustąpić miejsca dopiero Wersalowi. Warto zaznaczyć, że nie był to typowy zamek obronny, a raczej pałac z funkcjami obronnymi. Został zaprojektowany we włoskim stylu „palazzo in fortezza”, czyli pałacu mieszkalnego połączonego z funkcjonalnościami twierdzy obronnej.

W założeniach miał zachwycać i oszałamiać rozmachem. Zamek otoczony wysokim murem miał aż 13tys. m² powierzchni, a jego budowa trwała 23 lata i kosztowała majątek. Jego fundator wydał na niego aż 30 milionów ówczesnych złotych. Niestety los sprawił, że Ossolińskiemu nie było dane długo nacieszyć się swoją wymarzoną rezydencją. Zaledwie rok po zamieszkaniu na zamku zmarł na febrę, a jego jedyny syn umarł bezpotomnie 5 lat później, podczas powstania Chmielnickiego. Ciężko w to uwierzyć, ale ta imponująca budowla cieszyła się swoją świetnością zaledwie 11 lat. Do ruiny doprowadził ją Potop Szwedzki. Podczas, którego zamek został zajęty przez Szwedów, którzy go całkowicie ograbili, a na koniec spalili. Szwedzi skradli wszystkie wartościowe rzeczy, łącznie z całą biblioteką i archiwum zawierającym dokumenty dotyczące budowy zamku. Po tym wydarzeniu budynek przechodził z rąk do rąk, coraz bardziej popadając w ruinę. Rekonstrukcja zamku Krzyżtopór okazała się zbyt kosztowna i nieopłacalna. Budynek nigdy nie był przebudowywany, dzięki czemu podziwiać można jego pierwotną bryłę. Choć do obecnych czasów zachowały się jedynie ruiny tego niezwykłego zamku, to i tak wciąż jest on niezwykle klimatyczny i robi niesamowite wrażenie. Pomyślcie jaki piękny byłby to zamek gdyby jego pierwotny wygląd zachował się do naszych czasów.

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe to nie tylko imponująca warownia... Krzysztof Ossoliński interesował się magią i numerologią, stąd podobno pojawiła się w nim symbolika nawiązująca do kalendarza. Według legend miał okien tyle, ile dni w roku, pokoi tyle, ile tygodni, sal wielkich tyle, ile miesięcy, a cztery narożne baszty odpowiadały liczbie kwartałów. Nad wejściem do zamku, obok bramy wjazdowej umieszczono symbole tego miejsca, czyli krzyż (symbol wiary i polityki Ossolińskiego) oraz topór (herb rodziny Ossolińskich).

Na miejscu pustych obecnie tarcz dawniej lśniły złote zegary, można się było do niego dostać przez zwodzony most. Z dziedzińca w kształcie trapezu wchodzi się do piwnic, gdzie w stajniach niegdyś trzymano nawet 100 koni, podobno za cztery takie rumaki można było kupić kamienicę w Krakowie. Konie te jadły z marmurowych żłobów i przeglądały się w kryształowych lustrach. Nad nimi znajdowały się kwatery dla wojska. Wielkie wrażenie musiała też kiedyś robić druga wieża. Z tyłu pałacu, Ossoliński miał swoją bibliotekę oraz gabinet. Podobno między nimi znajdowało się olbrzymie przeszklone  akwarium z egzotycznymi rybami, które magnat mógł podziwiać z góry i z dołu, w zależności, czy pracował, czy czytał książki. Zapobiegawczy właściciel rzekomo wydrążył pod pałacem 15 kilometrowy tunel, którym w razie niebezpieczeństwa mógł się ewakuować do Ossolina. Podobno też ukrył gdzieś wielki skarb, który do dziś nie został odnaleziony.

Zwiedzanie Zamku Krzyżtopór - informacje praktyczne:

Od 1991 r. zamek udostępniony jest dla turystów. Prócz kilku świątecznych dni w roku, zamek zwiedzać można codziennie. Zamek można zwiedzać indywidualnie lub z przewodnikiem. Do wyboru jest kilka tras zwiedzania, oznaczonych różnymi kolorami. 

• Trasa zielona prowadzi szlakiem bastionów, gdzie wędruje się wałem ziemnym do punktów widokowych, z których podziwiać można rozmach i ogrom zamku oraz pozostałości jego ogrodów włoskich, które zajmowały powierzchnię ok. 1,7 ha.

• Trasa granatowa i niebieska to trasy po dawnych wnętrzach pałacu i oficyn. Na trasie przechodzi się przez dawne pokoje gościnne i dla służby, ośmioboczną wieżę z gabinetem i biblioteką Ossolińskich, w której według legend miało być szklane akwarium w stropie. Dalej przez salę balową i jadalnię, czyli najbardziej reprezentacyjne pomieszczenia pałacu, tam odbywały się uczty i bale. Dalej przechodzi się aluminiową kładką i kręconymi schodami na dół na poziom parteru, gdzie znajdowała się kuchnia z aneksem i kredens, czyli pomieszczenie, w którym trzymano zastawy stołowe.

• Trasa błękitna to trasa zwiedzania źródła i ogrodów.

• Trasa żółta to trasa zwiedzania tajemniczych piwnic zamku Krzyżtopór. Zobaczymy tam między innymi pomieszczenia dawnych stajni, które mogły pomieścić około 100 koni. Niegdyś konie w nich jadły z marmurowych żłobów, a w niszach naprzeciwko okien piwnicznych umieszczone były lustra, które doświetlały wnętrza, odbijając światło. Dalej można wejść na dziedziniec gospodarczy oraz do kaplicy, która przypomina jak gorliwym katolikiem był fundator zamku.

• Trasa czerwona jest trasą zwiedzania piwnic - dla odważnych. Trasę trzeba doświetlać latarkami. Dodatkowo początek trasy utrudnia niski strop.

Ciekawą opcją jest udział w nocnym zwiedzaniu zamku z przewodnikiem i pochodniami, które odbywa się w soboty od kwietnia do listopada. Koszt nocnego zwiedzania zamku to 35 zł/osoba. Dodatkowo na Zamku Krzyżtopór organizowane są zajęcia edukacyjno-artystyczne dla szkół nawiązujące do epoki baroku oraz liczne wydarzenia i inscenizacje historyczne. Więcej informacji znajdziecie na oficjalnej stronie zamku.   

Zamek Krzyżtopór można zwiedzać codziennie za wyjątkiem świąt:

• od 1 kwietnia do 31 sierpnia w godzinach od 8.00 do 20.00

• od 1 września do 31 października w godzinach od 8.00 do 18.00

• od 1 listopada do 28 lutego w godzinach od 8.00 do 16.00

• od 1 marca do 31 marca w godzinach od 8.00 do 18.00

Bilet normalny kosztuje 18 zł, ulgowy 15 zł, jest też bilet dla  posiadacza KDR w cenie 13 zł. Na zwiedzanie zamku warto przeznaczyć minimum 1,5 godziny.

Zamek Krzyżtopór – dojazd, parking

Zamek Krzyżtopór położony jest w niewielkiej miejscowości Ujazd w województwie świętokrzyskim. Aby dotrzeć do zamku trzeba kierować się drogą nr 758 od miejscowości Iwaniska lub Klimontów.  Ruiny zamku znajdują się tuż przy głównej drodze i bez problemu je dostrzeżesz. Na miejscu jest całkiem spory, bezpłatny parking dla samochodów osobowych oraz autokarów.