WADI RUM - PUSTYNIA RODEM Z MARSA. JAK ZORGANIZOWAĆ WYCIECZKĘ, CO WARTO ZOBACZYĆ?

Pustynia Wadi Rum to obok Petry zdecydowanie największa atrakcja Jordanii, którą marzyliśmy zobaczyć od dawna. To największa dolina w Jordanii, o powierzchni ponad 720 km2, pełna granitów, piaskowców i niekończącego się piasku. Słynie z zachwycających formacji skalnych porozrzucanych na gorącym, czerwono-pomarańczowym piasku, zmieniającym odcienie w zależności od pory dnia. Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że jordańska pustynia nie ma zbyt wiele do zaoferowania. Nic bardziej mylnego! Znajdziemy tu najwyższy szczyt górski Jordanii Dżabal Umm ad Dami, wielkie ściany stanowiące wyzwania wspinaczkowe, kaniony i skalne mosty, ukryte źródła, starożytne napisy i rysunki na skałach, wydmy i jaskinie. Możemy podziwiać tu piękne wschody i zachody słońca, spędzić noc w bańce z widokiem na rozgwieżdżone niebo, lub posiedzieć przy ognisku w towarzystwie niezwykle gościnnych Beduinów z tradycyjną herbatką w dłoni. Jeśli szukacie miejsca prawie nietkniętego przez ludzi z bezkresną ciszą i spokojem, to zdecydowanie jest nim Wadi Rum.

Wadi Rum to niesamowite i niepowtarzalne miejsce, które zachwyca od pierwszej chwili. To bez wątpienia jedno z najbardziej niezwykłych miejsc, jakie miałam okazję zobaczyć w trakcie swoich podróży. Nie ma chyba na świecie drugiego miejsca odpowiadającego w większym stopniu naszym wyobrażeniom o Marsie, niż właśnie jordańska pustynia. Nic dziwnego, że stała się scenerią dla wielu filmów, w których grała „czerwoną planetę”. Przyrodnicze, historyczne i kulturowe bogactwo jordańskiej pustyni sprawiło, że obszar ten ogłoszono rezerwatem, a UNESCO umieściło Wadi Rum na swojej liście światowego dziedzictwa.

Dziś zabieram Was w podróż po dolinie Wadi Rum i jej magicznym krajobrazie jakby z innej planety.

Pustynia Wadi Rum - Co zobaczyć, największe atrakcje

Zwiedzanie Wadi Rum to przede wszystkim podziwianie spektakularnych krajobrazów, które zmieniają się w zależności od pory dnia. Inaczej wygląda oświetlona wschodzącym słońcem, inaczej w ciągu dnia, kiedy światło pada z góry, a inaczej o zachodzie słońca, kiedy barwy znowu się zmieniają, a cienie wydłużają z przeciwnej niż o poranku strony. Kilkugodzinna jazda na pace terenówki daje okazję do podziwiania największych atrakcji Wadi Rum: czerwonych wydm, skalistych wzniesień, kanionów, łuków skalnych, starożytnych malowideł naściennych i pozostałości dawnej kultury Nabatejczyków. My zdecydowaliśmy się na całodniowy jeep tour z lunchem na pustyni, w trakcie którego zobaczyliśmy wiele ciekawych miejsc, które opisałam poniżej.

Wadi Rum jest domem dla koczowniczych plemion Beduinów, którzy niegdyś obozowali w oazach, rozbijając namioty utkane z koziej, czy wielbłądziej wełny. Prowadzili koczowniczy tryb życia i specjalizowali się w hodowli wielbłądów, kóz i owiec. Obecnie, mimo że niektórzy z nich nadal prowadzą koczowniczy tryb życia wędrując ze swoimi stadami w poszukiwaniu pastwisk, to jednak zdecydowana większość (ponad 90%) Beduinów mieszka w Wadi Rum Village i jest zaangażowana w obsługę przemysłu turystycznego Wadi Rum. Organizują wycieczki po czerwonych piaskach dla żądnych wrażeń turystów, zapewniają przewodników, utrzymują całe zaplecze łącznie z obozami, prowadzą restauracje i sklepy. To właśnie dzięki Beduinom Wadi Rum, to coś więcej niż „tylko” niesamowita wycieczka na pustynię, ale także jedno z najlepszych i najbardziej autentycznych doświadczeń kulturowych. Beduini to najlepsi przewodnicy z ogromnym doświadczeniu i wiedzą na temat Wadi Rum. Są świetni w przyjmowaniu gości, a ich poczucie wspólnoty jest czymś, czego nigdzie indziej nie można znaleźć. Poza tym są niesamowitymi gawędziarzami, muzykami i piewcami, tak pustynia ukształtowała ich styl życia. Największe plemię Beduinów - Zalabia jako jedyne zamieszkuje wioskę w samym rezerwacie. Oprócz niego jest jeszcze 5 innych: Dbour, Gedman, Omran, Sweilhieen i Zaweideh, które przez wieki posiadły mistrzowską sztukę przetrwania na jałowych i niezmiernie trudnych do życia terenach pustynnych.

Zwiedzanie Wadi Rum. Co warto zobaczyć?

Anfishieh Inscriptions / Inskrypcje Anfishieh

Dosłownie krótka chwilę po wyjechaniu z naszego obozu zrobiliśmy przystanek, gdzie nasz przewodnik pokazał nam skałę ze starożytnymi inskrypcjami z czasów Thamudejskich, bądź Nabatejskich. Z tego co powiedział nam nasz przewodnik te malowidła naskalne mogą liczyć nawet 2000 lat. Jak to sam określił „są baaardzo stare”.

Lawrence’s House / Dom Lawrence’a

Drugim miejscem jakie odwiedzamy na pustyni Wadi Rum to Lawrence’s House. Tak naprawdę nazwa nadana jest troszkę nad wyrost, jest jedynie prawdopodobne, iż „Lawrence z Arabii” spał tutaj podczas swojego pobytu na pustyni w drodze do Akaby. Sam dom nie robi wielkiego wrażania, to jedynie dwie ściany zbudowane z cegieł i tak naprawdę niewiele z niego zostało. Większe wrażenie robi znajdujący się powyżej punkt widokowy z przepiękną panoramą i mnóstwem mniejszych i większych kamiennych kopczyków. Niegdyś tą dolinę przemierzały karawany z Arabii Saudyjskiej do Syrii.

The Mushroom Stone / Skalny grzyb

Znowu zbyt długo nie posiedzieliśmy w jeepie. Już po kilku minutach zawitaliśmy pod Mushroom Stone. Wadi Rum ma wiele samotnych, ciekawych formacji skalnych. Jedną z nich jest tzw. Mushroom Stone kształtem przypominająca grzyba. Skała jest tak charakterystyczna, że stała się jedną z najpopularniejszych atrakcji Wadi Rum. Zatrzymuje się przy niej praktycznie każda wycieczka, przez co w ciągu dnia jest tu sporo turystów. Obok skały znajduje się namiot Beduinów, w którym możemy napić się herbaty, lub kupić pamiątki. Herbata wszędzie oferowana jest za darmo i nikt nie oczekuje, że w zamian będziecie musieli coś nabyć. Zapewne nie raz zobaczycie słoiki na „tipy”, ale właśnie za tą dowolność, za brak nagabywania (to nie Egipt), za otwartość i chęć dzielenia się warto wrzucić jakiegoś drobniaka.

Burdah Arch / Łuk Burdah najwyższy łuk skalny w Wadi Rum

Następnym miejscem, które zobaczyliśmy choć tylko z daleka, był Burdah Arch, będący najwyższej położonym łukiem skalnym na Wadi Rum. Jest to naturalny most skalny położony wysoko na szczycie góry Jebel Burdah. Znajduje się 300 metrów nad poziomem dna doliny, z której najczęściej się go ogląda. Można nawet wspiąć się na ten most. Wyjście na niego jest możliwe w ramach osobnej, kilkugodzinnej wycieczki z przewodnikiem. Dojście do niego ponoć bardzo widokową beduińską trasą zajmuje co najmniej 1,5 godziny w jedną stronę i ponoć jest to dość wymagający trekking, a na końcowy odcinek podejścia pod most przyda się lina do asekuracji.

Ta atrakcję odpuściliśmy sobie. Zwłaszcza, że mogą z niej skorzystać jak jest napisane w folderach jedynie osoby pełnoletnie, a u nas maluch na pokładzie, nie mieliśmy też, aż tyle czasu.

Um Frouth Rock Arch / Łuk Um Frouth

Kolejny punkt programu Łuk skalny Um Fruth, to jedno z najczęściej fotografowanych miejsc w Wadi Rum. To naturalny przepięknie wyglądający, wznoszący się kilkanaście metrów nad ziemią łuk skalny wyrzeźbiony przez wodę i wiatr. Można się na niego wspiąć i zrobić zdjęcie. Choć wejście na samą górę wymaga nieco sprytu i zwinności, za to z całą pewnością dostarczy nam wiele emocji. Z dołu wykutymi schodkami w skale, prowadzi na niego dosyć stroma ścieżka, którą w kilka minut wejdziemy na szczyt. Ja przyznam szczerze, że już po wejściu schodkami na pierwszą półkę zastanawiałam się po co tam weszłam, z pewnością nie jest to przygoda dla osób mających lęk wysokości! Za to widok usprawiedliwia to całe szaleństwo. Sam łuk na szczycie jest dość szeroki i stanie na nim nie budziło we mnie lęku. Wchodząc na Um Frouth Rock Arch musimy się liczyć z kolejką, gdyż jest to jedno z najpopularniejszych miejsc w Wadi Rum. My akurat jedliśmy lunch w namiocie Beduinów znajdującym się pod łukiem i tak się złożyło, że trafiłam na dziurę między kolejnymi turystami, wchodziłam jedynie z parą z Polski. Zejście dla mnie było dużo gorsze niż wejście, myślałam, że nie dam rady, ale pomocną dłoń wyciągnął do mnie Pan schodzący przede mną i nie było tak źle.

Small Rock Arch / Mały Łuk

Wadi Rum ma trzy dobrze znane naturalne mosty skalne: Small Rock Arch, Umm Fruth Arch, oraz Burdach Arch. Najmniejszy z nich, „Small Rock Arch”, jest powszechnie znany jako „Mały Łuk”, to punkt orientacyjny w centrum terenów Czerwonej Pustyni Wadi Rum. Roztacza się z niego przepiękny widok na skrzyżowanie głównych dolin Wadi Rum, znanych jako Khor al Ajram. Small Rock Arch to jedna z największych atrakcji na pustyni Wadi Rum. Choć z mniej efektownym skalnym łukiem niż w przypadku łuku Um Frouth i zdecydowanie mniej stresującym podejściem, które zajmuje nam około dwóch minut. Za to widoki ze szczytu zachwycają rozległą panoramą. Część skały jest naturalną platformą widokową skierowaną na łuk.

Red Sand Dune Al Ramal / Czerwona wydma Al Ramal

To właśnie z wydmami najbardziej kojarzy nam się krajobraz pustyni. Czerwone wydmy Al Ramal to jeden z najpopularniejszych widoków na Wadi Rum. Z dołu wydma wydaje się mała, ale w rzeczywistości wdrapując się na nią, można się nieźle zasapać! Najlepiej na góre wdrapywać się bez butów, bosymi stopami, które z każdym krokiem zapadają się w piasek, jest to przyjemne doświadczenie, ale i tak największą radochę miałam zbiegając po piasku na dół. Muszę przyznać, że to miejsce zrobiło na mnie największe wrażenie. Widoki z wydmy są nieziemskie, niezależnie od tego, w którą stronę spojrzymy. To tu naprawdę można zrozumieć dlaczego Wadi Rum nazywana jest Marsem. Wydma Al Ramal nie jest wielka, natomiast kolor jej piasku czerwono-pomarańczowy potrafi zachwycić kontrastując z bezchmurnym, intensywnie niebieskim niebem. Żałuję, że przyjechaliśmy tam dość późno popołudniu, kiedy cała wydma była już w cieniu. Myślę, że oświetlona promieniami słońca prezentowałaby się jeszcze ładniej. Możecie tam również wypożyczyć snowboard, aby spróbować zjechać z tej wysokiej, czerwonej wydmy, Jest to również doskonałe miejsce do podziwiania zachodu słońca nad pustynią.

Khazali Canyon / Kanion Khazali

To bardzo wąski i niezbyt długi kanion mierzący niespełna 100 metrów długości, z naskalnymi inskrypcjami i rysunkami przedstawiającymi m.in. postaci ludzkie, oraz islamskie inskrypcje o Bogu i Mohamecie. Inskrypcje w kanionie Khazali tworzyli m.in. Nabatejczycy co najmniej kilkaset lat temu. Ponoć część inskrypcji może liczyć nawet 2 tysiące lat. Prawdę powiedziawszy bardziej bym powiedziała, że jest to większa szczelina w skale, niż kanion w pełnym tego słowa znaczeniu. Wewnątrz niego przepływa strumień, który sprawia, że potrafi być tam ślisko. Kanion niegdyś był używany przez Beduinów, do chowania się w cieniu przed upałem i słońcem. Wejście do niego ukryte jest między skałami i prowadzi wąskimi schodami. Tak naprawdę gdyby nie masz przewodnik pewnie nie zwrócilibyśmy uwagi na to miejsce. Przejście tą szczeliną nie jest wymagające i zajmuje około 15 minut.

Burrah Canyon /Kanion Burrah

Kolejnym punktem jest Burrah, to jeden z większych i chyba najbardziej znany kanion na Wadi Rum. Jest znacznie szerszy niż Khazali, a przejście między wysokimi skalnymi ścianami robi naprawdę niezłe wrażenie, zajmuje około 30 minut,. Nasz przewodnik zostawił nas przy wejściu do kanionu i czekał przy wyjściu.

Abu Khashaba Canyon / Kanion Abu Khashaba

Wadi Rum obfituje w interesujące miejsca. Kaniony na pewno należą do ciekawszych atrakcji Wadi Rum, które koniecznie warto zobaczyć. Kanion Abu Khashaba to kilkusetmetrowy kanion z cudownymi widokami i stromymi skałami na bokach. To niesamowite, jak natura w przez długotrwałe procesy erozji potrafiła, tak pięknie ukształtować skalne ściany.

Lawrence Spring /Źródełko Lawrence’a

Wodne źródło z widokiem na przestrzeń Wadi Rum. By do niego dotrzeć, trzeba wspiąć się kawałek po wyboistej ścieżce pośród kamieni. Samo źródełko nie robi jakiegoś wielkiego wrażenia, ale warto tu przyjechać dla pięknego widoku roztaczającego się z góry Ain Abu Aineh na okolicę. Na pierwszym planie króluje czerwony piasek z niezliczone granitowymi skałami w tle, w tym Jabal Khazali, czyli spektakularną górą, przy której znajduje się Kanion Khazali.

Zachód słońca na Wadi Rum

Naszą wycieczkę kończymy podziwiając zachód słońca przy beduińskiej herbacie w wybranym przez przewodnika miejscu. Wygląda na to, że chyba każdy przewodnik ma swoje ulubione miejsce, co jest świetnym rozwiązaniem, ponieważ razem z nami zachód słońca obserwowała jeszcze jedna 3 osobowa grupa. Były to okolice Um Sabatah, słynące ze spektakularnych widoków o zachodzie słońca. Nasz przewodnik rozpalił małe ognisko i zaczął na nim przyrządzać tradycyjną beduińską herbatę. Miejsce, które wybrał faktycznie było wręcz idealne do obserwowania zachodu słońca. Roztaczał się z niego piękny widok na otwartą przestrzeń pustyni oraz morze skał ciągnące się po horyzont. Pustynia tonąca w kolorach zachodzącego słońca jest magiczna i potrafi zachwycić. Słońce chowało się za skalnymi wierzchołkami bardzo szybko, wystarczyło kilka chwil, aby światło zachodzącego słońca zgasło, zniknęły ciepłe barwy zachodu, a pustynię Wadi Rum zaczął otulać zmrok. Zrobiło się chłodno i ruszyliśmy do naszego obozu.

Całodzienna wycieczka z noclegiem na pustyni to obowiązkowy punkt programu, którego nie można pominąć planując podróży do Jordanii. Widoki zachwycają. Polecamy wszystkim.

Historia Wadi Rum

Choć Wadi Rum może wyglądać niegościnnie, to w rzeczywistości zamieszkiwana jest od czasów prehistorycznych i znajdziemy na niej ślady wielu różnych kultur, w tym Nabatejską. Chociaż warunki na pustyni są surowe, malowidła naskalne, petroglify, płaskorzeźby i inskrypcje dowodzą, że wiele kultur na przestrzeni wieków wybrało Wadi Rum jako swój dom. Dziś to Beduini są najbardziej związani z pustynią Wadi Rum, a wiele rodzin mieszka tam od pokoleń. Co prawda dawni nomadzi porzucili koczowniczy styl życia i obecnie zamiast prowadzić stada wielbłądów, są uzależnieni od turystyki, to nadal żyją bardzo podobnie jak ich przodkowie. Możnaby pomyśleć, że mieszkanie w tak odludnym miejscu może uczynić człowieka niegościnnym, nic bardziej mylnego. Kultura Beduinów mocno kładzie nacisk na serdeczność i gościnność, która jest kolejną częścią tego, co sprawia, że podróż do Wadi Rum jest tak wyjątkowa.

Z Wadi Rum, podobnie jak z innymi miejscami w Jordanii, na przykład Zamkiem Azraq wiąże się także historia młodego brytyjskiego oficera i archeologa T.E Lawrence (Lawrence z Arabii) , który działał na tym terenie w okresie anty-tureckiego powstania arabskiego w latach 1917−1918. Lawrence dokonał niemożliwego. Po przebyciu pustyni wraz z niewielkim oddziałem wojska zdobył Akabę, dzięki czemu zyskał status bohatera wśród Arabów i Anglików. Lata później opisał wojnę w swojej książce „Siedem filarów Mądrości”, na jego cześć nazwano jego imieniem kilka formacji skalnych na pustyni.

Dzięki niezwykłemu, księżycowemu krajobrazowi, Wadi Rum Było scenerią dla wielu słynnych hollywoodzkich filmów. Jej czerwone skały można zobaczyć m.in. w „Transformers: Zemście upadłych”, udawały też surowy krajobraz Marsa w filmie „Czerwona Planeta” czy planetę Inżynierów w „Prometeuszu”. Kręcono tam również sceny do „Marsjanina”, dwóch części „Gwiezdnych wojen” – „Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie” i „Skywalker: Odrodzenie”, czy „Alladyna”. Nie powinno również dziwić, że możemy ją także zobaczyć w klasyku filmowym „Lawrence z Arabii” opartym na autobiografii i podróżnika.

Gdzie Jest Wadi Rum?

Wadi Rum (Dolina Księżycowa) to pustynna dolina położona na południu Jordanii, w pobliżu Akaby i granicy z Arabią Saudyjską. To jałowe, czerwone miejsce zamieszkane głównie przez gekony, orły i wielbłądy. Na wiosnę po zimowych opadach, hibernujące rośliny pustynne wyrastają z piasku, zmieniając krajobraz z czerwonego na zielony.

To ciche i spokojne miejsce. I to jest część jego uroku. Rząd jordański wykonał kawał dobrej roboty, utrzymując park narodowy tak nietknięty, jak to tylko możliwe. Na terenie parku narodowego nie ma hoteli, ani zachodnich centrów handlowych . Tradycyjne obozy Beduinów i obozy turystyczne to jedyne elementy stworzone przez człowieka. Wszystkie są stonowane i zlokalizowane w niepozornych miejscach wokół doliny.

Na pustyni Wadi Rum brakuje jakiejkolwiek infrastruktury. Nie zobaczysz żadnych prawdziwych dróg poza tą, która prowadzi do wioski z autostrady. Pojazdy z napędem na cztery koła krążą po okolicy i zostawiają ślady na piasku. Ale ślady są tymczasowe i nie szkodzą środowisku.

Kiedy jechać do Wadi Rum?

Najlepszą porą na wizytę w Wadi Rum jest wiosna (marzec, kwiecień, maj), oraz jesień (wrzesień, październik, listopad). W marcu temperatury stają się przyjemne. Często wąchają się od 15 do 20°C. Od połowy marca robi się coraz cieplej, jednak należy pamiętać, że szczególnie na początku marca noce są nadal chłodne. Warto więc zabrać ze sobą dodatkową warstwę ubrań i kurtkę. Wiosna na pustyni Wadi Rum jest naprawdę magiczna, ponieważ jest wtedy pokryta kwitnącymi dzikimi kwiatami. Niezbyt dobrą porą na zwiedzanie pustyni Wadi Rum jest lato gdyż od czerwca, do sierpnia na pustyni panują niemiłosierne upały. Temperatury w tym okresie mogą osiągać nawet 40 °C. We wrześniu temperatury są w dalszym ciągu wysokie i sięgają do 35 °C, dopiero pod koniec września zaczyna się robić chłodniej. Od połowy września, do końca października to najprzyjemniejszy czas na wizytę. Temperatury wąchają się wtedy w dzień od 20 do 30 °C, natomiast noce robią się coraz chłodniejsze, a temperatury wąchają się od 8 do 12 °C. Podróżując w miesiącach po między grudniem, a lutym możecie trafić na opady deszczu, lub nawet śniegu. Jeżeli chcesz nacieszyć się pustynią niemal w samotności to jest to znakomita pora, gdyż w tym czasie odwiedzą ją bardzo mało turystów. W dzień jest po prostu chłodniej ze średnią temperaturą miedzy 10-15 °C, co jest doskonałe na piesze/trekkingowe wycieczki. Za to noce są naprawdę chłodne, a temperatura może spadać do zera stopni. Planując więc zimą wycieczkę koniecznie zabierz ze sobą ciepłą kurtkę, czapkę i rękawiczki.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Wadi Rum?

Wadi Rum – na pół dnia, na cały dzień, z noclegiem, czy bez? To pytanie zadaje sobie praktycznie każdy planujący wycieczkę do Wadi Rum. I tak naprawdę nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi. To zależy tak naprawdę od Ciebie, tego co chcesz zobaczyć, oraz jaki wariant wycieczki wybierzesz. Wadi Rum tak naprawdę jesteś w stanie zwiedzić podczas całodziennej wycieczki. Jedną z najpopularniejszych opcji jest całodzienna wycieczka po pustyni wraz z nocą na niej, po śniadaniu jesteśmy odwożeni do Wadi Rum Village. Większość lokalnych przewodników oferuje ok 6 godzinne wycieczki po pustyni, z mniej więcej w połowie gotowanym lunchem na pustyni przez kierowcę. Ważne aby na samym początku ustalić z przewodnikiem ile czasu chcemy spędzić na pustyni i ustalić nasze oczekiwania, tak aby później nie było niedomówień.

Jeżeli zastanawiacie się czy jechać na 6- godzinny, czy całodzienny tour, zdecydowanie polecamy spędzić w tym niesamowitym miejscu cały dzień i koniecznie spać w jednym z campów. Nocleg w campie na pustyni to niezwykłe przeżycie, które z pewnością długo będziecie wspominać. Nocleg na pustyni to także możliwość spróbowania tradycyjnej beduińskiej kuchni, oraz nocnego spaceru po Wadi Rum w blasku gwiazd i księżyca. Zostając na noc, masz możliwość zobaczyć jak zmienia się pustynia, od ciepłego światła o wschodzie i zachodzie słońca, po spokojne noce kiedy znikają z pustyni jeepy z wycieczkami.

Jak dostać się na pustynię Wadi Rum?

Pustynia Wadi Rum znajduje się na południu Jordanii, około 60 kilometrów na wschód od Akaby. Jest to największa wadi (dolina) w Jordanii i obejmuje obszar porównywalny do całych Tatr, ok 720 km². Do Wadi Rum najlepiej dotrzeć wynajętym samochodem. Koszt wynajmu samochodu nie jest duży, a własny środek transportu daje nam niezależność i pozwala zaoszczędzić wiele czasu. My do Wadi Rum pojechaliśmy na drugi dzień popołudniu, po zwiedzaniu Petry, podróż zajęła nam około półtorej godziny. Można też łatwo dojechać jadąc Desert Haighway z Ammanu (zajmuje około 3,5 godziny) lub Akaby (ok 40 min). Po przyjeździe do Visitor Centre musimy na chwilę zaparkować samochód i podejść do jednego z pomieszczeń, gdzie podbite zostaną nasze Jordan Pass’y - posiadacze Jordann Pass nie płacą za wejście, natomiast pozostałych obowiązuje opłata 5 JOD od osoby/dzień lub 20 JD od auta/dzień, jest to opłata za wejście na teren Parku Narodowego. Jeśli chcecie zwiedzać Wadi Rum na własną rękę (wypożyczonym jeepem) to musicie zapłacić dodatkowo za opiekę przewodnika. Beduini nie puszczają turystów samopas po pustyni. Samochody na czas spędzony na pustyni zostawia się na parkingu przy Visitor Centre, lub w wiosce Wadi Rum. Nie ma możliwości samodzielnego zwiedzania pustyni samochodem, jeśli chcemy wjechać samochodem to i tak musimy wynająć przewodnika.

Transport publiczny na tym odcinku jest dość słabo zorganizowany i najlepszą alternatywą dla wynajętego samochodu jest wynajęcie taksówki. Poniżej przedstawiam Wam jeszcze kilka sposobów jak można dojechać do Wadi Rum:

Z Ammanu - Brak bezpośredniego autobusu. Transport publiczny jest dostępny tylko z Akaby i Wadi Musa.
Minibus z Petry (Wadi Musa) - Codziennie między 6, a 6.30 rano odjeżdża z dworca autobusowego Wadi Musa minibus do Wadi Rum. Miejsce w busie koniecznie trzeba rezerwować conajmniej dzień wcześniej poprzez hotel, lub można też zadzwonić do kierowcy pod numer 079 5235257. Autobus może pomieścić 27 osób. Bilet kosztuje 5 JOD w jedną stronę, ale może się tak zdarzyć, że zostanie doliczona dodatkowa opłata, jeśli w autobusie jest tylko kilku pasażerów, w przeciwnym razie jazda nie byłaby opłacalna dla kierowcy. Warto zarezerwować wcześniej bilety! Bus po przybyciu do Wadi Rum Village zabiera nowych pasażerów i odjeżdża do Petry około godziny 8.30.
Taksówka z Petry do Wadi Rum - Przejazd taksówką z Petry do Wadi Rum Village kosztuje ok 35 JD w jedną stronę.
Turystyczny autobus JETT Petry (Wadi Musa) – Autobus wyjeżdża z Wadi Musa o godzinie 10:00, do Wadi Rum dojeżdża o 13:00. Bilet z Wadi Musa do Wadi Rum kosztuje 15 JD, tyle samo bilet powrotny. Autobus z Wadi Rum do Petry również odjeżdża o 10:00, a na miejsce dojeżdża o 13:00. Bilety można kupić na stronie internetowej przewoźnika.
Taksówka z Akaby do Wadi Rum - Przejazd taksówką z Akaby do Wadi Rum Village kosztuje ok 20 JD w jedną stronę.
Turystyczny autobus JETT z Akaby – wyjeżdża codziennie o 08:00 rano spod resortu Tala Bay, zatrzymuje się jeszcze w Divers Village. Do Wadi Rum dojeżdża o godzinie 11:00. Bilet w dwie strony kosztuje 18 JD, a kupowany tylko w jedną stronę – 12 JD. Bilety można kupić na stronie internetowej przewoźnika. Autobus powrotny do Akaby wyjeżdża o godzinie 17:00, a na miejsce dojeżdża o 18:30.
Publiczny minibus z Akaby do Wadi Rum - Publiczne minibusy kursują codziennie między Akabą, a Wadi Rum, ale ponieważ ich głównym celem jest przewożenie nauczycieli z Akaby do szkoły w wiosce Wadi Rum i służenie mieszkańcom, rozkład jazdy uwzględnia ich, a nie turystów. W związku z czym wszystkie godziny wyjazdu są tutaj przybliżone i do potwierdzenia. Jeśli możesz, podejdź do dworca autobusowego w Akabie dzień przed podróżą i zapytaj kierowców. Zwłaszcza jeśli planujesz podróż w piątek. Autobusy odjeżdżają spod posterunku policji w Akabie codziennie (w piątki tylko rano) o 6.30, 11.00, 13.00 i 15.00 - lub gdy są pełne - i wracają godzinę po przyjeździe do Wadi Rum. Autobusy mogą też odjechać zaraz po zapełnieniu, lub czekać nawet kilka godzin na zebranie się dostatecznej liczby pasażerów, a nawet nie odjechać w ogóle, bo nie opłaca się to kierowcy. To tania opcja podróży przeznaczona tylko dla osób cierpliwych, mających sporo czasu w zapasie. Bilet można kupić u kierowcy i kosztuje 3 JOD w jedną stronę.

Jak zwiedzać Wadi Rum?

Możliwości zwiedzania Wadi Rum jest wiele. Od krótkich kilkugodzinnych wycieczek, po kilkudniowe. Najpopularniejszą jest całodzienna wycieczka po pustyni samochodem terenowym z napędem na 4x4. W ten sposób można zobaczyć najwięcej. Ale są też inne sposoby, takie jak wycieczka na grzbiecie wielbłąda, konno, lub pieszo przez pustynię (najbardziej ekstremalny ze sposobów, wymagający odpowiedniego przygotowania). Wielu turystów mając ograniczony czas, wybiera 3-4 godzinną wycieczkę po Wadi Rum i jedzie dalej. Nie róbcie tego błędu, To zdecydowanie za mało czasu, aby w pełni poczuć klimat i choć trochę poznać Wadi Rum, jeżeli zdecydujecie się na taką opcję, możecie na koniec być nieco rozczarowani. Wycieczki można wykupić w jednym z lokalnych biur znajdujących się na terenie wioski Wadi Rum Village. Oferty też można znaleźć w internecie wpisując w wyszukiwarce frazę „Wadi Rum tour” lub w wielu biurach podróży zlokalizowanych w różnych jordańskich miastach, które załatwią Wam wycieczkę po pustyni łącznie z dowozem z dowolnego miejsca, przewodnikiem, noclegami, oraz jedzeniem.

Ja ze swojej strony najbardziej polecam opcję wykupienia całodziennego jeep safari po pustyni, wraz z lunchem, który kończy się obserwowaniem zachodu słońca, oraz noclegiem na pustyni ze śniadaniem w jednym z wielu beduińskich obozów. Do tego pyszna kolacja z tradycyjnym beduińskim grillem o nazwie Zarb, oraz nielimitowaną ilością przepysznej beduińskiej herbaty. Zarb to pieczone kawałki mięsa (najczęściej kurczaka, rzadziej baraniny lub koziny), ziemniaków i warzyw, ułożone na metalowych rusztach tworzących kilkupoziomową konstrukcję. Wyjątkowy jest sposób jego przyrządzania. Bowiem Zarb piecze się w wykopanym w ziemi dole, na którego dnie rozpala się ogień. Gdy płomienie ustaną i utworzy się żar, umieszcza się coś w rodzaju grilla z kilkoma półeczkami wypełnionymi składnikami w podziemnym piecu zakopanym w piasku, przykrywa, a po kilku godzinach wyciąga. Samo wyjęcie grilla z ziemi to ciekawe przedstawienie, które jest częścią beduińskiej kolacji. Przyrządzone w ten sposób mięso z warzywami podawane z ryżem jest przepysznym prostym daniem.

Ile kosztuje wycieczka po pustyni Wadi Rum?

Nie ma jednej, konkretnej ceny. Do wyboru mamy kilka opcji zaczynając od samej kilku godzinnej wycieczki, noclegu na pustyni i przemierzaniu jej na piechotę. Możemy również wybrać opcję całodziennej wycieczki, ale bez noclegu. Lub wybrać opcję z noclegiem, wyżywieniem oraz transportem na wielbłądzie lub jeepie. Ciężko porównywać cenę z innymi bo opcji zwiedzania jest naprawdę wiele, a jej cena jest uzależniona od kilku czynników, Wszystko zależy od tego co chcemy aby nasza wycieczka zawierała. Można zdecydować się na sam nocleg z wyżywieniem, ale bez wycieczki i odwrotnie – na samo zwiedzanie Wadi Rum bez nocowania na pustyni i bez jedzenia. Jakiego oczekujemy standardu noclegu, oraz lokalizacji campu (nie wszystkie znajdują się na terenie rezerwatu, są też takie położone poza jego obrębem, w okolicy wioski Disah, liczby uczestników (im więcej osób tym koszt jednostkowy za przejazd terenówką będzie niższy) programu zwiedzania i długości wycieczki (od kilku godzin do kilku dni), środku transportu, ilości osób. Najprościej mówiąc jeśli chcemy wynająć jeepa z przewodnikiem, na wyłączność zapłacimy więcej niż za jeepa z kierowca wiozącego 5-6 osób.

My zdecydowaliśmy się na wycieczkę jeepem po pustyni, którą wykupiliśmy wieczorem po przyjeździe w naszym obozie. Trwała ona cały dzień z lunchem na pustyni i zakończyła się po zachodzie słońca. Za naszą trójkę i jeepa na wyłączność zapłaciliśmy 120 JOD.

Gdzie nocować w Wadi Rum?

Polecam każdemu, kto planuje zwiedzanie pustyni Wadi Rum spędzenie tam choć jednej nocy. To fantastyczne i niezapomniane przeżycie. Na terenie Wadi Rum znajduje się wiele różnych miejsc noclegowych prowadzonych przez Beduinów, większość to niepozorne i mało widoczne obozy z namiotami, rozrzucone po całej dolinie. Przy wyborze warto kierować się ocenami na TripAdvisor, czy Bookingu, gdyż standard obozów jest bardzo zróżnicowany. W wiosce Wadi Rum znajduje się bezpłatny parking, gdzie można zostawić samochód. Praktycznie wszystkie obozy na pustyni oferują do nich bezpłatny transfer jeepami 4x4.

Ze swojej strony polecamy Wadi Rum Night Luxury Camp, w którym spędziliśmy fantastyczne dwie noce. Położony jest w przepięknej scenerii, wśród skał i czerwonego piachu. Nocleg w klimatycznej bańce z widokiem na gwiazdy to już sama w sobie był niezwykła przygoda i jednocześnie jedno z naszych najfajniejszych przeżyć w Jordanii. Nocleg tam jest zdecydowanie wart każdego wydanego dinara, a wspomnienia pobytu na długo zostaną w pamięci. Bańki są wyposażone w klimatyzację, ogrzewanie, łazienkę. Codziennie rano serwowane jest smaczne i dość różnorodne śniadanie, oraz kolacja. Przez cały dzień możemy posiedzieć w namiocie beduińskim i bezpłatnie napić się herbaty.

Cena: ok. 700 zł za bańkę z widokiem na gwiazdy za 2 os. Wraz ze śniadaniem, oraz kolacją serwowaną w formie bufetu.